Waarom zonnepanelen uitvallen en 8 tips om dit te voorkomen

3 June 2024Jelmer Jasken

In diverse regio’s van Nederland nemen netbeheerders maatregelen om overbelasting van het stroomnet tegen te gaan. Dit zorgt echter voor een sneller en frequenter uitschakelen van zonnepanelen, waardoor huishoudens minder voordeel halen uit hun zonnepanelen. In dit artikel lees je waarom zonnepanelen uitvallen of uitgeschakeld worden, en geven we 8 tips om het uitvallen of uitschakelen te voorkomen!

Omvormers schakelen zichzelf uit

Zonnepaneleelomvormers zijn uitgerust met een overspanningsbeveiliging die in werking treedt wanneer de netspanning boven de 253 volt komt. Als de spanning op het stroomnet boven de 253 volt komt, schakelen de omvormers zichzelf dus uit. Netbeheerder Enexis verhoogt in sommige gebieden bewust de spanning op het elektriciteitsnet als overbelasting dreigt. Daardoor vallen de zonnepanelen sneller uit.

De overspanningsbeveiliging in omvormers moet voorkomen dat andere apparaten in je woning of bij de buren onder een te hoge spanning komen te staan. Door een te hoge spanning kan apparatuur kapotgaan of zelfs in brand vliegen. Daarnaast bestaat de kans dat elektriciteitskabels doorbranden, wat resulteert in een stroomstoring.

Doordat zonnepanelen sneller uitvallen, wordt overbelasting op het elektriciteitsnet voorkomen. Maar dat is natuurlijk nadelig voor huishoudens met zonnepanelen. Dan zie je jouw zonnepanelen op zonovergoten dagen gewoon uitvallen, doodzonde! Daardoor kan je niet je eigen zonne-energie verbruiken en haal je minder rendement uit je panelen.

We belasten het stroomnet steeds meer

Wat je niet onbekend zal voorkomen is dat wij met ons allen steeds meer elektriciteit verbruiken. Dit doen we onder andere met de komst van elektrische auto’s en warmtepompen. Tegelijkertijd wekken de Nederlandse huishoudens elektriciteit op met zonnepanelen. Bij een op de drie Nederlandse woningen liggen zonnepanelen op het dak.

Dit leidt op verschillende plekken in Nederland tot overbelasting van het laagspanningsnet. Dat is het deel van het stroomnet waarmee jouw woning en de rest van de buurt is aangesloten op een elektriciteitshuisje.

Verzwaren van het stroomnet kost veel tijd en geld

De oplossing voor overbelasting is het verzwaren van het stroomnet. Hierbij plaatst de netbeheerder nieuwe of extra elektriciteitshuisjes en legt extra stroomkabels in de straten. Echter, deze oplossing kost veel tijd en geld en kan niet overal direct worden uitgevoerd.

In de overbelaste gebieden waar netverzwaring niet meteen mogelijk is, moeten netbeheerders noodmaatregelen treffen. Daarbij wordt de spanning op het net tussen een elektriciteitshuisje en woningen verhoogd. Met deze maatregel zorgen de netbeheerders ervoor dat zonnepaneelsystemen sneller uitvallen.

Lees ook: Wat betekenen de energielabels A++++ tot en met G?

Hoe merk je dat jouw zonnepanelen uitvallen?

De zonnepanelen zijn op je dak geplaatst. Van het bedrijf dat de panelen en omvormer heeft geïnstalleerd, heb je een app gekregen om te downloaden. Dankzij de app van je omvormer, die de productie van je zonnepaneelinstallatie kan bijhouden, kun je het uitvallen van je omvormer en zonnepanelen snel herkennen.

De grafiek die je in je app ziet, zal op het moment namelijk 0 kW productie aangeven, terwijl de zon volop schijnt en er geen bewolking is. Sommige omvormers geven zelfs een foutmelding aan in de monitoringsapp.

8 Tips om het uitvallen van je zonnepanelen te voorkomen

Gelukkig zijn er verschillende manieren om ervoor te zorgen dat jouw zonnepanelen optimaal blijven presteren en niet uitvallen of uitschakelen. Hieronder staan 8 tips die je kunt gebruiken.

1. Verbruik je elektriciteit direct

De eerste en meest effectieve tip. Hoewel dit eenvoudig klinkt, kan het lastig zijn als je de hele dag van huis bent vanwege werk.

Door de elektriciteit die zonnepanelen opwekken zoveel mogelijk direct zelf te verbruiken, kun je de hoeveelheid elektriciteit die het net op gaat verminderen. Dit kan helpen om de netspanning te verlagen en de zonnepanelen te blijven laten functioneren.

Dus, als jouw zonnepanelen stroom opwekken, zorg dan dat je zo veel mogelijk stroom verbruikt. Dit kun je doen door bijvoorbeeld je elektrische auto op te laden, je airco of warmtepomp te gebruiken, wasjes te draaien met de wasmachine, of je was te drogen in de droger.

2. Investeer in een thuisbatterij of thuisaccu voor opslag van je elektriciteit

Met een thuisbatterij of thuisaccu kun je de energie die je panelen op zonnige momenten opwekken, maar niet direct nodig hebt, opslaan. Dit heeft hetzelfde effect als bij tip 1: het verlaagt de netspanning.

De opgeslagen energie is beschikbaar voor gebruik op een later moment, wanneer je het nodig hebt. Zo benut je de energie die je zelf opwekt optimaal.

De kosten van een thuisbatterij zijn momenteel nog aan de hoge kant, maar naar verwachting zal deze investering in de toekomst goedkoper worden. Zolang de salderingsregeling geldt, is het in Nederland voor consumenten financieel nog niet rendabel om een thuisbatterij aan je zonnepanelen te koppelen.

3. Sluit de omvormer aan op een andere fase

Soms kan het helpen om de omvormer op een andere fase aan te sluiten, vooral als er veel eenfase-omvormers op dezelfde fase zijn aangesloten. Dit kan overbelasting in een bepaalde fase voorkomen.

Het aansluiten van de omvormer op een andere fase vereist technische kennis. Doe dit alleen in samenspraak met een elektricien.

4. Leg dikkere kabels aan

Als de voedingskabel van het dak naar de meterkast erg dun en/of lang is, kan de spanning op zolder een paar volt hoger zijn dan in de meterkast. De omvormer schakelt dan eerder af.

Door extra dikke kabels tussen de omvormer en de meterkast aan te leggen, kan de weerstand verminderd worden, waardoor de netspanning bij de eigen omvormer lager kan zijn. Dit kan ervoor zorgen dat je systeem langer blijft werken, terwijl de omvormer van de buren uitschakelt door de hogere spanning.

5. Stel de uitschakelspanning goed in

Bij sommige omvormers kan men de spanning aanpassen waarop de omvormer zichzelf uitschakelt. Andere omvormers hebben een maximumspanning die vast is ingesteld en die afhankelijk kan zijn van de landinstelling, of zelfs helemaal niet veranderd kan worden.

Netbeheerders adviseren om bij de aankoop van een omvormer te zorgen dat deze pas bij 253 volt uitschakelt en niet al bij een lagere voltage zoals 250 volt.

Wil je de uitschakelspanning veranderen? Schakel dan een elektricien in!

6. Kies een goede omvormer voor je zonnepanelen

Er zijn omvormers die geleidelijk kunnen terugschakelen in plaats van abrupt uitschakelen. Dit kan helpen om de stroomstoot te minimaliseren en de werking van het systeem te behouden.

Voor zonnestroominstallaties van meer dan 4 kilowattpiek kan het zinvol zijn om een driefase-omvormer aan te schaffen.

7. Plaats of herplaats je zonnepanelen strategisch

Deze tip is niet voor iedereen geschikt en is vooral bedoeld voor huishoudens die nog zonnepanelen gaan aanschaffen.

Voor de meeste huishoudens lijkt het logisch om de panelen zoveel mogelijk op het zuiden te plaatsen. Maar als de panelen in jouw wijk vaak uitvallen, kan het efficiënter zijn om ze op het oosten en/of het westen te richten.

Zuidelijk gerichte zonnepanelen pieken namelijk rond 12 uur ‘s middags, een moment waarop veel mensen niet thuis zijn en dus weinig stroom verbruiken. Zonnepanelen die op het oosten gericht zijn, leveren juist ‘s ochtends de meeste stroom, wanneer de stroomvraag groter is. Panelen die op het westen zijn gericht leveren juist aan het eind van de dag het meeste op. Hierdoor sluit de productie van stroom beter aan op het verbruik.

8. Meld het bij je netbeheerder

Heb je van alles geprobeerd, maar ondervind je nog steeds dat je zonnepanelen uitvallen of uitgeschakeld worden? Dan kun je een melding maken bij je netbeheerder. De netbeheerder zal onderzoeken of er spanningsproblemen in de wijk zijn en neemt maatregelen om eventuele problemen te verhelpen. Houd er rekening mee dat het enige tijd kan duren voordat de problemen worden opgelost, aangezien netbeheerders vaak veel werk hebben.