Q&A Webinar Efficiënt Werken & Kwaliteitsborging

Op vrijdag 19 augustus organiseerde Woninglabel.nl een webinar in samenwerking met onze partner BENGopleiding. Een groot succes, want we ontvingen vele vragen van jullie! Arnold Michiels van BENGopleiding en Jacko ter Voorde van Woninglabel.nl beantwoordden al jullie brandende vragen over efficiënt werken en kwaliteitsborging. Heb je de webinar gemist of wil je deze even terugkijken? Je kunt de webinar ook terugkijken. Wil je niet de hele webinar terugkijken maar wel meer weten over beter worden in je vak? Geen probleem, we hebben alle vragen en antwoorden voor je op een rijtje gezet!

Voorbereiding is het halve werk

1. Hoe kun je een opname goed voorbereiden?

Voorbereiden is goed, standaardiseren is zelfs beter. Met de juiste standaardisatie kun je zonder voorbereiding op pad en maakt het niet uit wat voor type woning of gebouw je in je agenda hebt staan. Zorg er ook voor dat je een consequente werkwijze hebt, die je iedere keer weer kunt toepassen. Daarnaast is het belangrijk dat je altijd de juiste spullen bij je hebt tijdens de opname. Extra tip: het vragen van tekeningen aan de klant kun je ook gemakkelijk standaardiseren door in de offerte of opdrachtbevestiging hier al naar te vragen.

2. Moet je wel of geen plattegrond hebben voorafgaand aan de opname?

Als de plattegronden kloppen is het makkelijk. De praktijk leert echter dat je vaak een plattegrond onder ogen krijgt die niet klopt met de huidige situatie, bijvoorbeeld van voor de verbouwing, van een bouwplan dat niet is uitgevoerd of van een totaal verkeerde woning. Dat zijn zaken waar je gewoon veel tijd op verliest en totaal van uit je werk gehaald wordt. Wanneer dat gebeurt moet je goed opletten dat je niet gaat doorwerken op de ontstane afwijkingen. Je projectdossier wordt hierdoor sterk vervuild, waardoor het zeker niet reproduceerbaar wordt. Arnold heeft altijd gewerkt met een A4 schrijfblok waarop hij plattegronden per verdieping schetst.

3. Vraag je bewijsstukken van tevoren ook aan de opdrachtgever?

Vanuit de BRL9500-certificering ben je verplicht om de klant om gebouwgegevens te vragen. Dit kun je eenvoudig doen door dit in de offerte te vermelden. Ook tijdens een opname kun je vragen om extra bewijslast als je dit nodig hebt. Het kan na de opname toegestuurd worden, om te gebruiken bij de uitwerking.

4. De opdrachtgever kan behalve enkel de plattegrond toch ook de ‘bijlage ter beschikking gestelde informatie’ doormailen?

Klopt, in de ISSO staat een voorbeeld van de gegevens die een opdrachtgever ter beschikking zou kunnen stellen. Volgens de BRL9500 gebruiken de EP-adviseurs deze lijst, of een eigen variant hiervan. Het is het makkelijkste om dit al te vragen bij de offerte/opdrachtbevestiging, dan heeft de klant de tijd om deze gegevens bij elkaar te zoeken en gereed te leggen tijdens de woning opname.

De opname

1. Zijn er al onderdelen ingericht in je opleiding om de efficiëntie in opnames tussen kwaliteitsborger en EP-adviseur te matchen?

Bij de BENGopleiding kijken we tijdens de praktijkdagen heel goed naar hoe een gebouwopname het meest efficiënt kan verlopen. De werkwijze die we je aanleren is voor de basis-methode in bestaande bouw, welke ook heel effectief is voor mensen die juist Detail-opnames gaan doen. Wanneer de Detail-adviseur weet hoe een bestaande woning opgenomen moet worden, kan hij/zij makkelijk de vertaalslag maken naar de opname vanaf tekeningen voor een nieuwbouw project. Ook bij oplevering kan er dan heel snel gecontroleerd worden of alle gegevens correct zijn uitgevoerd. Belangrijk hierbij is dat de eerste opname, bij de aanvraag van de omgevingsvergunning, door een vakbekwame adviseur is uitgevoerd die de protocollen juist heeft gevolgd. Wanneer er een goede aansluiting gewenst is vanuit de kwaliteitsborger tot de EP-adviseur, zal de kwaliteitsborger zich moeten laten bijscholen tot de kennis die benodigd is voor de EP-adviseur. De EP-adviseur is immers gebonden aan gecertificeerde werkzaamheden en mag daar niet van wijken. Tip: laat de kwaliteitsborgers de BENG-opleiding volgen, zodat zij weten wat er bij een BENG-berekening komt kijken.

2. Ik merk dat niet alle EP-adviseurs op dezelfde wijze werken. Waar is te vinden wat de verplichtingen zijn voor de te maken opnames door de EP-adviseur?

Iedere EP-adviseur heeft een andere achtergrond en daarmee specifieke kennis, maar dat wil niet zeggen dat iedere EP-adviseur een eigen werkwijze mag hanteren. Iedere EP-adviseur moet de opnameprotocollen volgen, daar wordt op gecontroleerd. Deze opnameprotocollen zijn ISSO-82.1 (woningen) en ISSO-75.1 (utiliteitsgebouwen) voor de bestaande bouw. Bij nieuwbouw komt daar de NTA8800 bij. De controles vinden plaats op basis van BRL9500. In de BEG en REG staat vanuit de overheid beschreven aan welke eisen moet worden voldaan.

3. Waarvan moet je foto’s maken tijdens de opname?

Tijdens een EP-opname maak je meerdere foto’s om te zorgen dat je bij het uitwerken alles nog exact weet. Download onderstaande checklist voor het maken van foto’s om zeker te weten dat je niks vergeet.

4. Wat is jullie ervaring met de gemiddelde verwerkingstijd per label, vanaf het moment van het betreden van de woning tot en met het registreren bij de RVO?

Dat is afhankelijk van je werkwijze. Doe je het opdracht voor opdracht, of neem je een dag op en ga je dan twee dagen op kantoor alles uitwerken.
In de praktijk ga je merken dat een ervaren EP-adviseur in een uur een standaard woning kan opnemen. De uitwerkingen en dossieropbouw kan een ervaren adviseur ook met een uur tot 1,5 uur realiseren. Houd echter wel rekening met reistijd en de interne- en externe certificering achteraf en de daarbij mogelijke sancties. Deze kunnen een erg zware druk leggen op de tijdsbesteding én kosten per project.

5. Meet je in voor de makelaar of meet de makelaar in voor jou?

Deze discussie is heden ten einde. De makelaar heeft soms nog geen plattegronden als de opdracht voor een energielabel gegeven wordt.
Er zijn tegenwoordig veel partijen die een combinatie van diensten aanbieden aan de makelaars: foto- of videopresentatie, 3D-inmeting van de woning waaruit ook plattegronden en 3D tekeningen volgen, bouwkundig rapport, energielabel, bestemmingsplaninfo, kadastrale gegevens, enzovoorts.

6. Wat is een goede streeftijd voor het opnemen van een woning?

Alles hangt af van de ervaring én de werkwijze die je jezelf hebt aangeleerd. Wanneer je rustig een opname doet en er is niemand aanwezig die tussendoor vragen stelt, dan reken je gemiddeld een woning per uur. Heb je een kleine woning of appartement, dan ben je wat eerder klaar. Maak er vooral geen wedstrijd van, dat gaat altijd ten koste van de kwaliteit.

7. Eén uur per woning, lukt dat ook met een stolpwoning?

De opname zeker wel, probeer daarbij steeds te denken in eenvoudige wiskunde. Iedere woning kun je nabouwen met de blokjes uit de blokkenhoek, dat wil zeggen dat je alle vlakken makkelijk kunt berekenen met rechthoeken, vierkanten, driehoeken, cirkels, piramides. Als EP-adviseur is het goed om de bijbehorende formules van de oppervlaktes, omtrek en hoeken van deze vormen te kunnen toepassen. Op die manier kun je heel eenvoudig opnames uitvoeren en verwerken in de software.

8. Hoe traceer je de diameter van de keukenaansluiting?

Het is goed om als EP-adviseur te weten welke materialen en bijbehorende diameters er worden toegepast bij nieuwbouw en renovatie. Tegenwoordig wordt er een koper- of kunststofleiding gebruikt. Koper heeft tegenwoordig de diameter van 15mm. In oude woningen kan nog 10 of 12mm worden aangetroffen. Kunststof is er hoofdzakelijk in 16mm, Dat betekent dat we bij nieuwbouw en renovaties tegenwoordig nagenoeg altijd >10mm hanteren. Zijn de leidingen met een speciale perstang aan elkaar geknepen, dan zijn het nieuwe leidingen en >10mm. Bij oude woningen moet je nog even kijken/meten. Een kleine schuifmaat kan je helpen om de diameter te meten.

9. Je treft in een woning soms een lappendeken aan isolatiematerialen en – diktes aan inclusief facturen. Hoe verifieer je dit?

Tja, als een woning meerdere dakvlakken heeft en ieder dakvlak is op meerdere manieren geïsoleerd, dan moet de bewoner eerst met deugdelijke bewijslast komen dat het ook te achterhalen is. Over het algemeen is een woningdak meestal in zijn geheel in één keer geïsoleerd. Zijn het meerdere vlakken, dan zul je per vlak een aparte constructie moeten aanmaken in je berekening en daarbij aangeven wat de isolatiedikte/isolatiewaarde is.

10. Veel zolders zijn geïsoleerd met glaswol en gipsplaat en zodanig netjes afgewerkt dat je nergens meer bewijsmateriaal kunt verzamelen. ISSO suggereert “kloppen” om het aannemelijk te maken. Mag dat? Wat moet je horen dan?

Kloppen kan om te luisteren of het is afgetimmerd, net als bij bijvoorbeeld voorzetwanden. Met kloppen kan echter niet worden achterhaald of er isolatie aanwezig is. Daarvoor zal de eigenaar/bewoner met bewijslast moeten komen. Het geluid is verschillend bij een voorzetwand en een gemetselde muur, net als het verschil van een gipsen plafond en een betonnen verdiepingsvloer.

11. Hoe kan je een geometrisch complexe woning op een efficiënte/consequente manier opnemen? Ik ben tevens inmeter en heb inmiddels de wijze les geleerd om altijd even na te meten.

Probeer te denken aan de blokkenhoek van vroeger, waar je met vierkantjes, rechthoeken, driehoeken, rondjes en piramides een huis kon bouwen. Probeer nu ook iedere woning als een “blokkendoos” te zien. Dan kun je met eenvoudige wiskunde de oppervlaktes en omtrek van alle constructies berekenen. Teken bij het uitwerken een gevel in 2D op schaal, deel deze dan op in wiskundige vormen waarvan je de oppervlaktes en omtrek kunt berekenen.

12. Bij het opmeten mag je een procentuele fout maken qua afmeting. Als de voorlopige uitslag bijvoorbeeld label C is maar een minimale afstand tot B oplevert, kun je dan met een iets aangepaste afmeting alsnog naar een B-label uitkomen?

Dat zou mooi zijn, maar helaas moeten we de protocollen volgen. Nu wordt deze vraag waarschijnlijk gesteld vanuit het oogpunt om het ultieme te bereiken waarbij alle randjes opgezocht worden. Laten we vooropstellen dat de normale EP-adviseur daar niet mee bezig behoort te zijn. We proberen kwaliteit te leveren en houden ons aan de protocollen. Wanneer een adviseur de randjes gaat opzoeken, dan is de kans op fouten vele malen groter. Hierbij opmerkende dat een adviseur dan een hele mooie boodschap kan geven aan een klant, die daar dankbaar voor is. Echter als er circa acht maanden later een projectinspectie plaatsvindt door de CI en de inspecteur constateert dat er enkele kleine foutjes in de berekening zijn geslopen, dan heeft de adviseur een probleem. Deze kan dan te maken krijgen met twee extra sanctiecontroles wat de adviseur €500,- gaat kosten. Deze kosten zal hij niet meer kunnen doorleggen naar de klant die toen zo dankbaar was. Gezien de kosten voor deze sanctiecontroles hoger liggen dan de reguliere kostprijs van een energielabel, is het advies om echt te werken aan kwaliteit en niet te stunten voor een klant.

Uitwerken van het advies

1. Welke details leg je vast in het projectdossier?

Je moet naast tekeningen en aantekeningen van alle verschillende bouwkundige constructies (vloer/gevel/dak/kozijn/glas/deur) ook van de verschillende installaties en de besturingen daarvan een foto opnemen in je dossier. Hiermee komt er een dossier wat reproduceerbaar is. Dit betekent dat een andere EP-adviseur een project moet kunnen uitwerken aan de hand van het projectdossier, zonder op locatie te zijn geweest.  

2. Wat is een goede streeftijd voor het uitwerken van een advies?

Het uitwerken kan gemiddeld in 1,5 uur per woning.

3. Tja, een gemiddelde tijd. Sommige adviseurs lijken door het uitwerken heen te vliegen! Hoe krijgen zij hun dossier sluitend met de opname van foto’s?

Soms hebben deze mensen een perfecte werkwijze die past bij hen, én zijn ze goed in hun vak. Een andere keer slaan ze de plank mis en lopen ze tegen de lamp bij de interne én externe controles die er vanuit de BRL9500 certificering komen. Kijk niet naar een ander, maar ben wie jij bent.
Houd je aan de protocollen en de snelheid komt wel naargelang je er ervaren in wordt.

4. Bij stolpwoningen is het heel lastig om de 1,5 meter lijnoppervlakte te bepalen bij een schuine kap met dakkapellen en nissen. Hoe doe je dat? Achteraf een 3D-model gebruiken werkt goed, maar is het ook efficiënt om foutloos te werk te gaan?

Neem de halve breedte en de hoogte van de zolderruimte. Dan moet je deze maat kruislings vermenigvuldigen met de hoogtemaat van 1,5 meter. Dan weet je welke maat je er rechts en links (of voor en achter) in mindering moet brengen, om de oppervlakte op 1,5 meter te kunnen bepalen.

Een standaard stolpwoning is met eenvoudige wiskunde goed te berekenen, neem daarvoor een goede werkwijze aan. Zeker als in jou omgeving veel van deze woningen staan. Daarnaast zijn bij sommige woningen de constructies wat lastiger te berekenen. Wanneer er bij de bouw bijvoorbeeld is gekozen voor een dure architect met een speciaal ontwerp, zal ook de energielabel-opname wat extra kosten i.v.m. de benodigde tijd.

Software en apparatuur

1. Is het verstandig om met software en hardware voor digitale opnames te werken en de gegevens direct in te voeren?

Je kunt bij het direct invoeren in de software voor jezelf geen controle-stappen inbouwen tijdens de uitwerking. Zo heb je er geen zicht op wanneer je per abuis een gevel of iets dergelijks vergeten bent. Hoe ervaren je ook bent, soms haal je er voor jezelf nog foutjes uit. Dat is niet erg, ook niet direct wanneer dat gebeurt bij een interne controle. Wanneer de auditor er achter komt bij een externe controle op locatie is het wel een drastisch probleem. Dan kost het je wel €500,- én een dag extra tijd per fout project, omdat je twee sanctiecontroles aan je broek krijgt.

2. Wordt er al gewerkt met digitale opnames?

Er zijn adviseurs en bedrijven die ervoor kiezen om alles direct op locatie in de software uit te voeren. Iedereen is vrij om te kiezen hoe zijn/haar werkwijze is.

3. Hebben jullie een voorkeur voor tooling om op te nemen en daarna uit te werken?

Mijn persoonlijke voorkeur gaat inderdaad uit naar het eerst opnemen en daarna op kantoor uitwerken. Dat is puur vanwege de controle op mijzelf en om sancties te voorkomen. Moeilijke projecten laat ik het liefst nog een extra dag liggen, zodat ik er nog eens over kan nadenken alvorens deze te registreren bij de RVO.

4. Krijg je ook meteen het pdf-bestand van de kwaliteitsverklaringen in Unique software?

Wanneer je in de software van Unique een installatie selecteert waarvan in de BCRG een kwaliteitsverklaring is opgenomen, dan wordt deze inderdaad direct als pdf toegevoegd in de uitdraai die je kunt maken van de berekening. Daarmee zit het pdf direct in je projectdossier wanneer je de berekening in je projectbestand hebt opgeslagen.

5. Is er een online kompas dat je kunt gebruiken in combinatie met bag-viewer voor de oriëntatiebepaling van de woning?

Dat is er zeker, probeer deze eens.

• Klik op “Draw Single Leg Route”;
• Geef je plaats/postcode in en zoom in;
• Klik op “Show Compass”;
• Leg het kompas parallel naast de zijgevel en draai het naar de oriëntatie van de voorgevel;
• Rechts bovenin lees je het exact aantal graden af;
• Je kunt er een schermafdruk van maken en in het dossier toevoegen.

5. Zijn er mensen die ervaring hebben met een bodycam en hoe wordt zoiets overlegd met de bewoners?

Zelf heb ik er geen ervaring mee. Om zelf een opname met bodycam te doen tijdens een rondwandeling zie ik meer vanuit het oogpunt van veiligheid voor jezelf, als je bijvoorbeeld in een beruchte omgeving opnames moet doen.

6. Hoe hou je al je apparatuur efficiënt bij de hand?

In je linkerhand heb je een schrijfblok (liefst A4). Aan je broekriem hangt je afstandsmeter. In je linkerbroekzak zit je telefoon/fototoestel. In je rechterkontzak zit een duimstok. Je rechterhand heb je vrij om mee te werken en om op de deuren te kloppen alvorens een kamer te betreden.

Opleidingen

1. Klopt het dat er een verkort opleidingstraject komt voor U/B, wanneer je al een W/B-diploma hebt?

Ja klopt, vanaf januari 2023 is het mogelijk om van W-adviseur in verkorte wijze door te gaan voor U-adviseur. Bij BENGopleiding bieden we vanaf oktober 2022 ook deze opleiding aan.

2. Wat houdt die verkorte U-opleiding in?

De opleiding bestaat uit het herhalen van de basis-opname gegevens zoals deze binnen W én U hetzelfde zijn. Daarnaast besteden we extra tijd en aandacht aan de extra gebruiksfuncties, grotere installaties, verlichting en ontvochtiging. Deze opleiding bieden we aan vanaf oktober 2022, omdat pas vanaf 1 januari 2023 de verkorte weg geëxamineerd wordt. De examens die afgelegd moeten worden als je reeds EP/W-adviseur bent en doorgaat voor EP/U-adviseur zijn:

• `Toets U2 én één combi-toets (normaal zou je toets U1,U2,U3,U4,(U5) moeten maken);
• De gecombineerde toets is een samenvoeging van de voormalige toets 1 en 3;
• Wanneer men van EP/WD-adviseur naar EP/UD doorgaat, is de combitoets een combinatie van toets 1,3 én 5. Toets 4 hoeft dan niet meer gemaakt te worden, omdat de EP-adviseur reeds heeft laten zien al met de software te kunnen werken.

3. Hoe zit het met de EP-opfriscursus?

De EP-opfrisser hoef je pas te volgen in het volgende kalenderjaar na het behalen van je vakdiploma voor EP-adviseur.

• Heb je je EP-diploma behaald in 2022, dan hoef je pas in 2023 de EP-opfriscursus te volgen.
• Heb je je EP-diploma behaald in 2021 en in 2022 de detail-module behaald, dan moet je toch in 2022 de EP-opfriscursus volgen.
• Heb je je EP/W-diploma behaald in 2021 en je EP/U-diploma in 2022 behaald, dan moet je in 2023 de EP-opfriscursus volgen.

Certificering en inspecties

1. Wat is momenteel de status van audits/inspecties door de overheid (ILT) op BRL -gecertificeerde partijen?

Even rechtzetten: IL&T controleert de bijlages die bij een notaris zijn opgenomen tijdens het transport van een woning/gebouw naar een nieuwe eigenaar. Daar moet een energielabel bij aanwezig zijn. Er worden bij tijden controles uitgevoerd en indien geen energielabel aanwezig worden de verkopers erop aangeschreven dit alsnog te doen, anders volgt er een boete.
Er zijn meerdere klanten geweest die zich melden om alsnog een label te verkrijgen binnen korte tijd, omdat ze anders een boete krijgen.

De BRL-gecertificeerde bedrijven, dat zijn de bedrijven waar de EP-adviseurs werken of bij zijn aangesloten om de projecten af te melden/registreren bij RVO. Deze BRL-gecertificeerde bedrijven noemen we de Certificaathouders. Certificaathouders zijn via een certificerende instelling (CI) gecertificeerd voor de BRL9500. Dat houdt in dat de certificaathouders zichzelf in het kader van de BRL9500 jaarlijks controleren. Daarnaast moeten zij zich extern laten controleren door de CI. Deze controles vinden jaarlijks plaats op organisatorisch niveau in de bedrijfsprocessen en tevens in de praktijk bij de adviseurs, middels project- en dossierinspecties.

2. Is BENG een koepelorganisatie?

BENGopleiding is een opleider, we hebben wel een eigen certificering voor het registreren van woningen en utiliteitsgebouwen, maar gebruiken die enkel voor onze praktijklocaties welke we registreren op eigen titel. Wij zijn geen koepelorganisatie.

3. Controle op locatie: hoe gaat dat in de praktijk?

Er wordt door de certificaathouder/adviseur een tweede afspraak op locatie gemaakt. Samen met een inspecteur wordt er door de woning gelopen. De inspecteur kijkt daarbij naar wat de adviseur heeft opgenomen in zijn berekening, Wanneer er iets niet duidelijk is, of onwaarschijnlijk is, dan vraagt de inspecteur aan de adviseur of hij dat kan uitleggen of toelichten. Mocht blijken dat de adviseur daar een foutje heeft gemaakt, dan wordt daar een aantekening van gemaakt en in een projectrapportage uitgewerkt. De certificaathouder/adviseur mag dan schriftelijk reageren op de rapportage, waarbij wordt aangegeven hoe de fout is hersteld, of de fout ook bij andere projecten voor is gekomen, en wat er aan is gedaan om te voorkomen dat deze fout in de toekomst niet meer gemaakt zal worden. Mochten er één of meerdere grote fouten zijn gemaakt, dan kan het zijn dat er een sanctie volgt. Dat betekent dat er twee extra controles plaatsvinden bij deze adviseur.

4. Ik zie een enorme toename in inspecties op dit moment. Is dat ook jullie ervaring?

Hiermee wordt waarschijnlijk gedoeld op de interne inspecties door de certificaathouders op de adviseurs die bij hen aangesloten zijn. Dat klopt.
Er is een wijziging op de BRL9500 gekomen waarbij is gesteld dat vanaf 1 juli 2022 alle nieuwe adviseurs die zich aanmelden bij een certificaathouder goed moeten worden gecontroleerd. Dat houdt in dat er per deelgebied (EP-WB/EP-WD/EP-UB/EP-UD) vijf dossiercontroles (achteraf op projectdossier) én vijf projectcontroles (achteraf op locatie) moeten plaatsvinden, alvorens deze adviseur helemaal zelfstandig opnames mag uitvoeren en registreren.

5. Zijn er termijnen vastgelegd voor het delen van de resultaten (rapportage) na een externe controle? De partij waar ik mee samenwerk is ruim twee maanden geleden ge-audit, maar er zijn nog altijd geen resultaten bekend.

Iedere CI heeft een werkproces waarin wordt aangegeven hoe lang het duurt totdat er een rapportage verschijnt over een audit/inspectie. Echter in de praktijk is het wel eens zo dat deze termijnen opgerekt worden. Dat heeft te maken met capaciteit, maar tevens ook met enige regelmaat met het aanleveren van dossiers door de certificaathouders. Een inspecteur/auditor neemt tijd vrij in zijn agenda voor een audit met een aantal inspecties. Wanneer deze tijd niet gebruikt kan worden omdat dossiers nog niet of niet volledig zijn aangeleverd, dan kan het zijn dat de weken daarna al reeds zijn volgepland voor andere werkzaamheden. Dan kan het zijn dat er niet aan een bepaalde tijdspad voldaan kan worden. Wanneer je contact opneemt met elkaar, is er al snel begrip en kan er een afspraak gemaakt worden. Advies: neem contact op met elkaar.

6. Hoe gaan de labelinspecties in andere EU-landen?

Ieder land maakt een eigen vertaling van de EPBD (Energy Performance of Buildings Directive). We zien wel dat er veel overeenkomsten zijn tussen de uitwerking ervan in Nederland en andere EU-landen. Over het algemeen gaat het praktisch gezien over de opname van de bouwkundige constructies in de thermische schil, de gebruiksoppervlakte en de technische installaties. Dat is bij alle gebouwen aanwezig. Wel is het zo dat binnen de EU verschillende bouwwijzen worden toegepast. Er zijn tevens landen met een warm klimaat en landen met een kouder klimaat, inspecties verlopen daarom soms net iets anders. Een EP-adviseur in Nederland mag zich niet zomaar inzetten als EP-adviseur in andere Europese landen. Ieder land heeft zijn eigen regels.    

Algemeen

1. Hoeveel EP/W-basis adviseurs zijn er inmiddels landelijk actief?

Per 31 december 2021 waren er in totaal 1695 EP-adviseurs.

Per deelgebied:

• EP/W-B: 655
• EP/W-D: 311
• EP/U-B: 296
• EP/U-D: 433

Per 21 juni 022 waren er in totaal 1973 EP-adviseurs.

Per deelgebied:

• EP/W-B: 829 (in een halfjaar +174)
• EP/W-D: 348 (in een halfjaar +37)
• EP/U-B: 316 (in een halfjaar +20)
• EP/U-D: 480 (in een halfjaar +47)